Dr. André Troost, predikant te Heusden maar vooral bekend als dichter van dagboeken en kerkliederen, schreef een boek over de vragen die hij gaandeweg gekregen heeft over het verhaal van Jezus Messias. Wat hem het zwaarste weegt is: hoe kan Jezus de Messias en de Zoon van God zijn als hij zich zó duidelijk vergiste waar het de nabijheid van de eindtijd betreft? Meer dan eens suggereert Jezus toch dat sommige leerlingen nog in leven zullen zijn wanneer hij terugkomt op de wolken. Maar we leven nu tweeduizend jaar later en we wachten nog steeds! Aan deze centrale vraag zitten nog een heleboel andere bedenkingen vast over verschillen tussen de evangeliën, interpretatie van wonderen, vervulling van de profetieën en zo meer. De opzet van het boek is dat de auteur beschrijft hoe hij, volgepakt met vragen en bedenkingen, een reis door Israël maakt samen met Nechemja, een messiasbelijdende jood die al zijn vragen aanhoort met veel geduld. Samen trekken ze langs de plaatsen waar ook christelijke toeristen langs plegen te trekken en bespreken dan de vragen die deze plaatsen oproepen. En Troost krijgt de gelegenheid om te klagen bij de Klaagmuur, de conflicterende tradities te bespreken in de Grafkerk, en zich dor en droog te voelen in de woestijn. Ik heb het boek meegenomen op mijn eigen reis door Israël, in mei j.l., en dat was voorwaar een belevenis. Ik herken heel goed de steun voor het geloof én de tegenspraak die je voelt wanneer je zo langs de bijbelse plaatsen trekt.
Toch zint de vorm van het boek me niet. Het gaat niet om een echte ontmoeting die Troost gehad zou hebben maar om een gefingeerd gesprek met zijn eigen alter ego. Inderdaad: Nechemja is het Hebreeuwse woord voor Troost en de auteur spreekt dus met zichzelf. Beiden larderen hun woorden met citaten en voetnoten van theologen zodat je Nechemja net zo makkelijk Berkhof en Van Ruler hoort citeren. Het gaat dus ‘gewoon’ om een theologisch boek en dan voel ik me eerlijk gezegd liever zelf de gesprekspartner van een auteur.
Maar goed, dat is de vorm. De vragen die aan de orde komen zijn natuurlijk heel reëel. Nou ja, niet allemaal. Ik vind de zogenaamde tegenspraak die er tussen de evangeliën zou zijn wel eens wat ver gezocht en uiteindelijk vindt het duo Troost dat natuurlijk ook. Het pièce de résistance is uiteindelijk toch de godheid van Christus die tegelijk mens was. En ja, dat is ook niet makkelijk te vatten. Maar ik loop er niet warm voor als de eerbiedige formuleringen van het concilie van Chalcedon (Jezus’ goddelijke en menselijke natuur zijn in de persoon van de Verlosser onvermengd en onveranderd, ongedeeld en ongescheiden) terzijde geschoven worden om weer eens iets anders te proberen. Toch wil ik het hele boek daar niet aan ophangen. Het is als geheel een mooi getuigenis van hoe een gelovig en integer mens probeert een weg te vinden in vrede met God en zijn bestuur van de wereld.
n.a.v. André F. Troost, Dat koninkrijk van U. Hoe kan Jezus de Messias zijn?, Boekencentrum Zoetermeer 2006, 269 pag., € 18,90.
- vgl. ook H. de Jong in ND over dit boek