In de Tabernakelkerk (NGK Apeldoorn) hebben we onlangs een lastig besluit genomen: we stoppen voorlopig met het gebruik van het Nieuwe Liedboek. Dat is vanwege een combinatie van inhoudelijke en praktische argumenten, na te lezen op de site van de Tabernakelkerk. Iets van de achtergrond wil ik hier beschrijven.
Om te beginnen zijn we met goede moed begonnen. We zijn groot voorstander van nieuwe liederen en wilden het NLb dan ook graag beproeven. We schaften de begeleidingsbundel van € 135,- aan, we kochten enkele gewone bundels en we vroegen een bekwaam gemeentelid om een selectie te maken van liederen die je niet wilt missen. Er kwam een projectkoor, we schreven enkele speciale Nieuwe Liedboekdiensten uit en kozen ook in gewone diensten uit het NLb. Soms betrof het klassieke liederen die net iets aangepast zijn, maar we zongen ook echt nieuwe liederen. De KALM (dat is de liturgie-commissie van de Tabernakelkerk) is na deze proef niet overtuigd van de toegevoegde waarde van dit Liedboek. De nieuwe liederen liggen niet makkelijk in het gehoor en daar zou aan te werken zijn als de inhoud een verrijking was, maar we vinden juist de teksten te algemeen en te weinig expliciet over het geloof. Dat brengt een andere spiritualiteit binnen dan wat wij zingend willen uitdragen. Dat is de inhoudelijke reden om te stoppen en dat is wel het belangrijkste maar er valt niet veel meer over te zeggen want de bundel is zoals die is.
En toch is hier niet alles mee gezegd. Het NLb is een heel brede bundel met zo’n duizend liederen en de genoemde inhoudelijke bezwaren gelden lang niet voor alle liederen. Er staan ook prachtige liederen in waaronder klassieke liederen die een nieuw jasje kregen, maar ook nieuwe liederen waarvoor onze bezwaren niet opgaan. Daarmee stuit je echter op het praktische probleem dat de uitgever het gebruik van liederen op de beamer bindt aan een licentie die onze gemeente zo’n € 900 of € 990 per jaar kost. Als een bundel twintig jaar meegaat dan zou alleen onze gemeente daar dus zo’n € 18.000,- aan bijdragen. Welnu, dat gaat niet gebeuren.
Laat ik eerst opmerken dat ik het op zichzelf een mooi systeem vind dat ze ontwikkeld hebben via de site Liedboek Online. Als ik het goed begrijp kun je liederen downloaden in verschillende formaten zoals tekst, tekst met muzieknotatie en zelfs midi-files om ze te beluisteren. Alle lof daarvoor.
Ook is het een feit: voor niets gaat de zon op en de arbeider is zijn loon waard. In een apart artikel geeft Lydia Vroegindeweij daar een heldere uiteenzetting over: we zijn niet gewend om te betalen voor online teksten maar dat zal er toch van moeten komen.
Het probleem is echter: terwijl de uitgever ons wil overhalen om te wennen aan de nieuwe tijd is het gekozen verdienmodel helemaal uit een oude en voorbije wereld. Ik bedoel: een wereld waarin een gemeente uit één bundel zingt. Waarin je of helemaal van het Liedboek of helemaal van Opwekking of wat mij betreft van Glorieklokken bent. Dan zou de prijs nog altijd hoog maar wellicht te verteren zijn. Maar de nieuwe tijd is een tijd van bricolage: kerken kiezen hun liederen uit alle mogelijke bundels en projecteren of printen die liederen. Je kunt niet van ze verlangen dat ze de volle (zeer volle) mep voor het Liedboek betalen als ze daar maar af en toe uit zingen.
In de Tabernakelkerk betalen we jaarlijks ook een paar honderd euro aan CCLI voor allerhande bundels buiten het Liedboek. Dat is ook niet ideaal want daar zou je eigenlijk weer speciale software voor moeten gebruiken in plaats van de gebruikelijke powerpoint.
Maar als we nu toch naar de nieuwe tijd gaan dan zou ik de uitgevers willen uitdagen om tot een gezamenlijk abonnement te komen waar goed voor betaald wordt maar waar dan ook alles in zit. Dat zal best lastig zijn, maar dan zeg ik: welkom in de moderne wereld. De muziekwereld kent producten als Spotify, de videowereld kent Netflix, kranten knutselen aan een All you can read abonnement, ik zie uit naar een mooi tarief voor All you can sing.
Tot die tijd zijn wij in de Tabernakelkerk nog graag een beetje ouderwets.
Willem Smouter
Update
Eerlijk is eerlijk: de BV Liedboek heeft goed geluisterd naar kritiek als deze en andere. We citeren enkele passages van de openingspagina. Wat mij betreft: chapeau!
- Met ingang van 1 maart 2014 past BV Liedboek de prijsstelling van Liedboek Online fors aan. De nieuwe tarieven betekenen een halvering van de licentiekosten. De wijziging geldt met terugwerkende kracht.
- Deelgebruik is mogelijk. De variant van Liedboek raadplegen wordt uitgebreid met de mogelijkheid van 60 downloads per jaar.
- Overleg met andere partijen die zich bezighouden met rechtenbeheer is geïnitieerd en wordt voortgezet als het gaat om vereenvoudiging van regelingen.