“Bestuur & Toezicht” is een beknopt boekje van dr. Tom van den Belt over de manier waarop toezichthouders, met name in de zorg, hun werk behoren te doen. Dat is een hot issue omdat er nogal eens iets fout gaat in die branche en dan kijken we behalve naar de bestuurders die dollartekens in de ogen hadden ook naar een Raad van Toezicht die zich nog de slaap uit de ogen wrijft. Nou ja, zo is het tenminste het beeld.
Van den Belt is docent managementwetenschap aan de CHE te Ede. En hij is zelf bestuurder in verschillende zorginstellingen. In die sector geldt de Zorgbrede Governancecode, gebouwd op het bestuursmodel van een Raad van Bestuur die de leiding heeft en een Raad van Toezicht die, inderdaad, erop toeziet dat dit goed en verantwoord gebeurt. In net 50 pagina’s zet Van den Belt op een rijtje hoe die toezichthouders hun werk behoren te doen en waar ze op moeten letten. Dat luistert nauw, want als de toezichthouders teveel afstand houden en het gaat fout, dan hebben ze zitten slapen. Maar als ze diep in de organisatie duiken, contact met de werkvloer willen houden en meedenken in een beleidscommissie dan lopen ze de directeur voor de voeten en ze raken te betrokken om nog goed toezicht te houden.
In kort bestek krijg je lijstjes en overzicht van alles waar je als toezichthouders in de loop van een jaar aan moet denken — en dat deel vond ik ook nuttig voor bestuurswerk buiten de zorgbranche. Ook lees je overwegingen over de aard en strategie van het toezicht. Dat zijn fundamentele vragen en die vergen volgens mij wel wat meer ruimte dan hier beschikbaar was. Bijvoorbeeld: je moet erop toezien wat de organisatie aan betekenis toevoegt voor de verschillende stakeholders (belangengroepen). Maar aan welke groepen denk je dan? Moet je vooral meten wat het voor de aandeelhouders oplevert (Angelsaksisch model) of gaat het om personeel, cliënten, maatschappelijke context plus die aandeelhouders (Rijnlands model)? Mijn indruk is dat het er nog wel eens op neerkomt dat een RvB eigenlijk Angelsaksisch denkt en werkt en dat hij er in zijn rapportages netjes rekening mee houdt dat de RvT in onze poldercultuur vaak wat meer van het Rijnlandse model is. Dat gaat natuurlijk fout als het klapt, maar echt toezicht zou betekenen dat je dit eerder op tafel krijgt.
‘Bestuur & Toezicht’ is een handig boekje voor ieder die bestuurlijk toezicht houdt, maar het lijkt vooral bedoeld als onderdeel van een breder organisatie- en managementadvies. Beiden zijn te verkrijgen op https://www.beltomadvies.nl
nav dr. Tom van den Belt, Bestuur & Toezicht. Toezichtinstrumenten Zorgbrede Governancecode op basis van het INK-model. Barneveld 2013, ISBN 9789081484701. 50 pag. € 9,-